Salı, Ağustos 18, 2009

Dalaman Havaalanı - Toplu Taşıma(ma)cılık







Bir ulkeyi medeni hale getiren en onemli unsurlardan biri de hic kuskusuz toplu tasimaciliktir. Teknolojide dunyadaki tum yenilikleri yakindan takip eden biz, cebimizde en yeni 3G telefonlarla gezmenin havasini yasarken vatandasimizi ve de ulkemize gelen turisti bir noktadan digerine dogru duzgun tasayabilecek alternatifleri sunmaktan aciziz.

Yillardir Datca'ya giderken Ingiltere - Dalaman ucuslarini kullaniyorum. Eger sansimiz varsa ve de benim inis saatime bir ic hat ucagi denk gelmisse yolculari ya Marmaris ya da Fethiye yonune tasiyan Havas otobusune binebiliyoruz. Eger ic hatlarda o saatte inen bir ucak olmamissa tek alternatif taksi. Ben kimsenin emegine, kazancina karsi degilim ancak burada ciddi bir alternatifsizlik, tekellesme ve dayatma soz konusu.

"Begenmiyorsan binme abi?". Oldu binmeyeyim de, ne yapayim? Ortaca'ya yurusem 25 kilometre. Tarladan bir esek bulup da mi gideyim. Su fiyatlara bir bakalim. Mesela Marmaris 140 TL. Benzinin kac para oldugunun farkindayim tabii esnaf kar edecek ama bu ne tur bir hastaliktir ki kimse az kar etmek istemiyor. Bugun benzinin litresine ortalama 3,5 TL dersek, duz hesaptan Marmaris icin bir taksinin harcayacagi ortalama yakit 27 TL'dir. Hadi bunun donusunu de koy. Oldu sana maksimum 54 TL . 140 eksi 54, esittir kar 86 TL.

Gecen yil gecenin 3'unde Dalamana inmistim. Pazarlik sonucsuz kalinca inadim tuttu oturdum bir koseye Havas otobus saatine kadar sabahi etmeye karar verdim. Bu aradada taksileri de gozlemlemeyi ihmal etmiyorum. Gecenin o saatinde yurtdisindan epey bir ucak indi. Ben deyim 800 siz deyin 1000 yolcu... Toplasan 10-11 taksi musteri alabildi. Taksici arkadaslar da bu durumdan hosnut degiller eminim. Biliyorum ki 3-4 aylik sezonda maksimum kazanc saglayip senenin geri kalaninda gecinmek zorundalar ancak gorunen tablo bu; tasima(ma)cilik anlayisinin onlara da yaramadigi. Peki sorumlu kim? Taksici arkadaslara gore valilik. Ulasim konusunda hem yontem hem de fiyatlari bu merci belirliyormus. Eh herseyi devletten bekliyoruz ama madem siz de memnun degilsiniz neden "gik"iniz cikmiyor be arkadas! Bilemiyorum bu bilgi dogruysa valilik de ayip ediyor; hem yolcuyu hem de tasimaciyi magdur ediyor. Aslina bakarsaniz isin ic yuzu eminim taksicilerden alinan yuksek isgal parasidir. Taksici de ne yapsin o parayi odeyebilmek icin koyuyor fahis fiyati.

Bir baska husus da, turistik bolgeye gelen her yolcuya (yerli, yabanci) yolunacak kaz gozuyle bakilmasi. Bakkalinda bufesine, kafesinden lokantasina, taksisinden pazarcisina bu turistik yorelerimizde hep boyle. Alinma gucenme yok. Guneyde tomates mevsiminde koy pazarinda domatese 2 TL koyarsan, o domates degil baska bir sey olur! Tabii o fiyati koyan Mustafa dayiya mi yoksa, "Aaay Mustafa efendi boyle domatesi Ankara'da bu fiyata alamiyoruz, ne kadar ucuz" diyen Safinaz ablaya mi kizmali? Memleketimiz iste boyle ikilemlerle dolu. Tabii kurusuna sahip cikmayan bir ulkeden ne beklenebilir ki?

Konuyu dagittim biraz ama maalesef durum bu. Simdi beklentilere gelelim. Birincisi, en azindan turizm sezonu boyunca ic hat dis hat ayrimi yapilmadan Havas otobusleri tarifeli olarak sefer yapmali. Dalaman, Ortaca, Koycegiz gibi kisa mesafeler icin dolmus seferleri olmali ki, hem bundan yolcu yararlansin hem de yerel dolmuscular da pastadan pay alsin. Hem bu kadarcik bir rekabetin de kimseye zarari olmaz, tersine faydasi olur. Eger taksicilerin dedigi gibi valilik cok yuksek miktarda bir parayi park parasi altinda soforlerden aliyorsa bunu da mantikli bir seviyeye indirmeli. Taksici kardeslerim de akilli dusunup, daha az karla cok surum etmenin yollarini aramali. Boylece hem yerlisi hem yabancisi kendini "enayi" gibi hissetmemis olur.

Toplu tasimacilik, bir yolcuyu yerli yabanci diye ayirmadan cesitli alternatiflerle bir noktadan digerine sistemli tasiyabilmektir. Maalesef, bunu becerememekte ya da becermek istememekte ustayiz. Bu sadece Dalaman havaalani icin degil, ulkemizdeki bir cok nokta icin gecerli. En yeni cep telefonunu kullanmakla, en kalabalik otobus, kamyon filosuna sahip olmakla bu isler maalesef olmuyor. Bireysel dahi olsa arada sesimiz cikmali. Ha diyorsan ki, "Bastiririm parayi istedigim yere giderim", o zaman tez zamanda Isvicre diyorum pasa abi! Saygilar.

13 yorum:

  1. o kadar yerinde gozlemler yapmissiniz ki, diyecek soz bulamiyorum.
    Amerika'da yasadigim 4 senedir, ve Avrupa'da gecirdigim 1-2 haftada oyle ozeniyorum ki toplu tasimaciligin gelismis olmasina (tabi heryerde boyle degil, benim gordugum her yer tesaduf boyleydi). Halbuki cok buyuk yerler degil bahsettiginiz yerler, dolmus, rayli sistem, olmayacak seyler degil. Insanlara gelir gelmez tokat gibi carpan fiyatlar turizmi de etkiliyordur eminim.

    YanıtlaSil
  2. Her konuda oldugu gibi bu konuda da gunu kurtarma amacindayiz. Gelismis ulkelerden ornekler verince, bati hayrani damgasi yiyoruz. Oysa ki, gelismis toplumlar da oyle bir gecede bu hale gelmediler. Maalesef, bizim gibi gelismekte olan ulkeler hala ic politik meselelerle catismaktan, insan hayatina etki edecek dunyevi icraatlere vakit bulamiyor. Yapilanlar da sark kurnazligiyla belli bir zumreye perkes cekilerek yapildigi icin vergiler carcur oluyor, gunun sonunda birileri cebini dolduruyor (bakiniz Metrobus). Bir de bulundugumuz cagda Amerika'yi yeniden kesfetmeye gerek yok. Dunyada her konuda iyi uygulamalarin ornek alinabilecegi sehirler var. Baskalarinin tecrubesinden faydalanip bunu lokal ihtiyaclarla harmanlayan yonetimlerin uygulamada basarili oldugunu goruyoruz (bakiniz Eskisehir). Persembe gecesi Gatwick'den Bodrum'a ucuyorum. Bakalim orada da benzer bir tablo var mi? Gozlemlerimi paylasacagim. yorumunuz icin tesekkurler.

    YanıtlaSil
  3. "bati hayrani damgasi"- son derece haklisiniz. Gecen noel tatilinde Bagdat cd.sinin arka sokaklarinda taksiyle eve gitmeye calisiyorduk annemle. Bilirsiniz, park sorunu pek kotudur oralarda- haliyle trafik de tikanir. Boston'da yasadigim semtteki uygulamadan bahsederken sofor bey onden lafa karisti- beni azarlayan bir tavirla- ve lafi da tam anlamadan beni bati hayranligi, Amerikan ozentiligiyle sucladi- normalde cok ustelemem, ama bu sefer cok kizmistim- cunku buyuk ihtimalle sorunu hafifletecek bir careden bahsediyordum... Dediginiz gibi dunyada ornekler cok. Heryere tek cozum diye birsey de yok- ama genis ufuklu lokal cozumlere ihtiyacimiz var.
    Bu arada size iyi ucuslar diliyorum...

    YanıtlaSil
  4. Bu rezalete ben de geçen yaz şahit oldum. Dalyan'daki pansiyon sahibimiz Ali Abi 15 yıldır düzenli gelen Hollandalı misafirlerini uğurlamak için ödünç aldığı bir arabayla Dalaman Havaalanına götürdü ve başı kaçak taksicilik yaptığı gerekçesiyle belaya girdi, polisten olmayacak eziyetler gördü.
    Söyledğine göre yabancıların havaalanına mutlaka taksi ile gelmeleri isteniyormuş.

    YanıtlaSil
  5. Doktorum,

    Biz ülkemize gelen misafirleri böyle enayi yerine koydukça karşılığını da alıyoruz. Dalaman ve Bodrum havaalanlarından taksi alan yabancı turist neredeyse kalmadı gibi. Bunu ben değil bizzat şöförler söylüyorlar. Kaldıkları otellerden ya da Thomas Cook ve First Choice gibi firmalar üzerinden transferlerini taksi fiyatının neredeyse yarısına organize edebiliyorlar. Biz tabii her konuda olduğu gibi bu konuyu da kısa yoldan kazanç kapısı olarak görüyoruz. İşin acı yanı dış hatları sadece yabancılar kullanmıyorlar. Memleket evladı olarak bize de cezamızı çektiriyorlar o da ayrı. Anti parantez, yabancı ülkeden yaşan Türk'ü de darphane sahibi olarak görüyor esnaf! Bir sonraki yazımda Bodrum Havaalanı izlenimlerimi yazacağım. Kısacası bu cephede değişen bir şey yok.

    Alim Erginoğlu

    YanıtlaSil
  6. bi alternatif olarak da özel olarak gelip firmalar shuttle hizmeti veriyor. taksiden daha ucuza geliyor.

    YanıtlaSil
  7. alim bey ben ortaca da yayın hayatında olan köyceğiz ortaca dalaman dalyan bölgesinde dağıtımı yapılan yeni çizgi gazetesi sahibi ihsan serin bu sitede yayınlanan yazılarınızın yanı sıra ele aldığınız diğer makalelerinizi gazetemde yayınlamak istiyorum bu konu hakkında sizinle görüşmek isterim .0 541 282 90 06
    saygılarımla.

    YanıtlaSil
  8. ekim ayında dalam a uçakla gideceğim oradan dalyan a geçeceğim otel fiyatları araştırırken ulaşımın sadece taksiyle ve anlaştığım otelin servisiyle olabileceğini duyduğumda şoke oldum. taksi 65tl, otel servisi50tl imiş yaklaşık. 20km yol için bu soygundan başka birşey değil. sonra biraz daha araştırdım, dalaman dan ortaca ya dolmuş varmış, oradan da dalyana 2.dolmuşa binilebiliyormuş. umarım bu şekildedir. en ucuz şekilde ulaşımı sağlayamacağımı düşünürsem dalyan gezimiiptal edip, onun yerine de ölüdeniz de kalacağım.

    YanıtlaSil
  9. Ortaca, Yeni Cizgi gazetesinin yazimi yayinladi. Mugla Valiligi ile de paylasacaklarini soylediler. Toplu tasimacilik alternatifi olmadigi surece bunun adi sizin de soylemis oldugunuz gibi legal "soygun"! Tabii ki yerel yonetimlerin boyle havaalanlari icin rayli sistem ya da metro yapmasini istemiyoruz ancak havaalani ile en yakin koy/kasaba arasindaki basit bir dolmus yetecektir. (Dalaman Havaalani-Dalaman-Ortaca-Koycegiz gibi...). Umarim seyahatiniz rahat ve iyi gecer. Kolayliklar...

    Alim Erginoglu

    YanıtlaSil
  10. teşekkür ederim. gezi sonrasında izlenimlerimi paylaşacağım, bu hoşnutsuzlukları hep söylenmek yerine yetkili mercilere iletmek daha doğru olacak. uçakla gidiş-dönüşümü 100tl ye ayarlamış biri olarak, 65TL taksiye verecek kadar aptal değilim. Ben değil onlar kaybederler, gördüğüm kötü izlenimleri yazar, paylaşırım, bir turist iki turist derken kaybettikleri çok şey olur.

    YanıtlaSil
  11. Evet, sonunda gittim, geldim.
    Değişen birşey yok. Taski ve Havaş'tan başka şehir merkezine ulaşım aracı yok.
    Havaş Dalyan'a gitmiyor. Marmaris'e gidene binip Ortaca'da inmek gerekmiş 25TL verip.
    Taksi Dalaman şehir merkezine 25TL. Kısacık bir mesafeye neden bu kadar pahalı diye sorduğumda;
    "havaalanı işgal parasını taksicilerden çok istiyormuş"
    İstanbul'dan gelen ve benim gibi şehir merkezine ulaşmaya çalışan 2 kişi ile mecburen taksiye bindik.
    25/3=8,50 TL ye şehir merkezine ulaşımı sağlamış oldum.
    Böylelikle Dalyana ulaşabilmek için 3 araç değiştirmiş oldum. Dalaman-Ortaca-Dalyan
    Dalaman'dan Ortaca'ya dolmuşla, Ortaca'dan Dalyan'a gene dolmuşa binerek ulaşımı sağlayabildim. Dolmuş ücretleri 2,50 TL idi.
    Sanırım burada Dalaman Belediyesi'ne çok iş düşüyor. En azından Dalaman şehir merkezine uçak saatlerine entegre edilmiş şekilde
    toplu taşıma seferleri düzenlenmesi gerekir. Şehir merkezine ulaştıktan sonra ulaşımı diğer yerlere sağlamak daha da kolaylaşacaktır.

    YanıtlaSil
  12. Dalaman Belediyesinden bu konuda hayırlı bir iş beklemek yanlış olur. Büyük olasılıkla bu taksi tekelinin yüreği orada atıyor. Bu konuda ağırlığını koyması gereken havaalanını işleten kuruluş. Bu saçmalığı elden geldiğince duyurup bu havaalanını rezil etmeliyiz. Örneğin Vikipedi'de falan.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yorumunuz ve dogru tespitiniz icin cok tesekkurler. Dalaman eski tas eski hamam. Tur operatorleri uyanmis. Yolcuya ucaga binmeden otel transferi satiyorlar. Havaalani isletmesi ne isine gelirse ona goz yumuyor. Daha cok firin ekmek yememiz gerekiyor. Bu arada yorumlarda sadece saat cikmasi hususundaki uyariniz sonrasi sisteme baktim. Blogger yorum seceneklerinden duzeltmeye calisacagim. Tesekkurler! Alim Erginoglu

      Sil

Yorumlariniz alinir!